ပညာေရးႏွင့္ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးမႈေလွ်ာ့ခ်ေရး

နိဒါန္း
၁၉၉၉ ခုႏွစ္မွာ ယူေကႏိုင္ငံ ႏိုင္ငံတကာဖြံ႔ၿဖိဳးတိုးတက္ေရး ၀န္ႀကီးဌာနက ထုတ္ေ၀တဲ့ အစီရင္ခံစာထဲမွာ လူသားတ ေယာက္ ရွင္သန္ရပ္တည္မႈအတြက္ Human Capital, Social Capital, Natural Capital, Physical Capital နဲ႔ Financial Capital စၿပီး အရင္းအႏွီး (၅) မ်ဳိး လိုအပ္ေၾကာင္း ေရးသားေဖာ္ျပထားပါတယ္။ ဒီအရင္းအႏွီးေတြ တိုးပြားလာ ဖို႔အတြက္ ပညာေရးဟာ ပဓာနက်ပါတယ္။ ပညာေရးေၾကာင့္ စြမ္းရည္၊ ဗဟုသုတနဲ႔ အလုပ္အကိုင္အခြင့္အလမ္းေတြ တိုးပြားလာၿပီး Human Capital ကို တိုးတက္ေစပါတယ္။Human Capital တိုးတက္လာျခင္းျဖင့္ လူ႔ဘ၀ ရွင္သန္ရပ္ တည္ေရးအတြက္ အျခားအရင္းအႏွီးမ်ားကိုပါ အေကာင္းဆံုး အသံုးျပဳႏိုင္စြမ္း တိုးျမင့္လာေစၿပီး ဆင္းရဲႏြမ္းပါးမႈကို ေလွ်ာ့ ခ်ေပးႏိုင္ပါတယ္။
ပညာေရးႏွင့္ ဖြံ႔ၿဖိဳးတိုးတက္ေရး
ပညာေရးအဆင့္ ျမင့္မားမႈနဲ႔ စီးပြားေရးဖြံ႔ၿဖိဳးတိုးတက္ေရးဟာ ဆက္စပ္ေနပါတယ္။ သို႔ေပမယ့္ ပညာေရးအဆင့္ ျမင့္မား လာတဲ့အတြက္ စီးပြားေရးဖြံ႔ၿဖိဳးတိုးတက္လာတာလား၊ စီးပြားေရး ဖြံ႔ၿဖိဳးလာတဲ့အတြက္ ပညာေရးအဆင့္ ျမင့္မားလာတာ လားဆိုတာနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီးေတာ့ ပညာရွင္ေတြက ေဆြးေႏြးျငင္းခုန္ေနၾကဆဲပါပဲ။ Human Capital Theory ကို ကိုင္စြဲ ထားသူမ်ားကေတာ့ ပညာေရးဟာ ထုတ္လုပ္မႈ ျမင့္မားေရးအတြက္ လိုအပ္တဲ့ စြမ္းရည္ေတြကို ဖန္တီးေပးႏိုင္ေၾကာင္း၊ ပညာေရးက႑မွာ ရင္းႏွီးျမႈပ္ႏွံမႈဟာ ကုန္က်စရိတ္မ်ားတယ္ဆိုေပမယ့္၊ အက်ဳိးေက်းဇူးျဖစ္ထြန္းမႈေတြ အေျမာက္အျမား ရွိလာႏိုင္ေၾကာင္း ေထာက္ျပေရးသားၾကပါတယ္။
ကမၻာတ၀ွမ္းမွာရွိတဲ့ လူ႔အဖြဲ႕အစည္းေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားမွာ လုပ္ခလစာနဲ႔ ပညာေရးအဆင့္ေတြက တိုက္႐ိုက္ဆက္ႏြယ္မႈ ရွိတယ္လို႔ ပညာရွင္မ်ားက ေလ့လာေတြ႕ရွိထားၾကပါတယ္။ အလုပ္ရွင္ ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားက ကၽြမ္းက်င္မႈနဲ႔ ထုတ္လုပ္ မႈအဆင့္ျမင့္မားေရးအတြက္ လုပ္သားမ်ားရဲ႕ ပညာေရး အဆင့္ျမင့္မားမႈကို သြင္ျပင္လကၡဏာတရပ္ တိုင္းတာသတ္မွတ္ ေလ့ရွိၾကပါတယ္။ ေနာက္တခ်က္ ကေတာ့ ပညာရည္ျမင့္မားမႈဟာ ဘ၀ကို စတင္တည္ေဆာက္ခ်ိန္မွာတင္ အက်ဳိးျပဳ တာမဟုတ္ဘဲ၊ ဘ၀အနာဂတ္ တည္ျငိမ္သာယာေရးကိုပါ ျဖစ္ထြန္းႏိုင္ေစပါတယ္။
လူအမ်ားက ဒီလိုဆက္စပ္မႈေတြကို လက္ခံထားၾကေပမယ့္ Human Capital Theory ကို ေ၀ဖန္ၾကတဲ့ ‘Corresponde nce Theorists’ (Bowles, Gintis စသူေတြ) ကေတာ့ ပညာေရးကို အလုပ္ရွင္ေတြ တန္ဖိုးထားတာက cognitive skills ေတြေၾကာင့္ မဟုတ္ဘဲ၊ ပညာေရးအဆင့္ကြဲျပားမႈေပၚမူတည္ၿပီး အလုပ္တာ၀န္ခြဲမႈဆိုင္ရာ occupational hierarchy ကို သတ္မွတ္ႏိုင္တဲ့ non-cognitive traits ေတြေၾကာင့္လို႔ သံုးသပ္ၾကပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ပညာေရးဟာ လူ႔အဖြဲ႕အစည္းအတြင္းမွာ social hierarchies ပံုသဏၭာန္သစ္ေတြ ထပ္မံတည္ေဆာက္လိုက္တာျဖစ္တယ္လို႔ သူတို႔က ယူဆပါတယ္။ ‘screening’ theoristsျဖစ္တဲ့ Wiles, Whitehead စသူေတြကေတာ့ ပညာေရးဟာ ေရြးခ်ယ္မႈျဖစ္စဥ္လို႔ သံုးသပ္ၾကပါတယ္။ ေက်ာင္းသင္ပညာေရးဟာ ဉာဏ္ပညာျမင့္မားသူေတြကို ေရြးခ်ယ္ၿပီး၊ စြမ္းရည္ ျမင့္မားလာေအာင္ ေရြးခ်ယ္ေလ့က်င့္ေပးျခင္းလို႔ ယူဆၾကပါတယ္။

ပညာေရးႏွင့္ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးမႈ
Human Capital Theory နဲ႔ Correspondence Theory ကို လက္ခံသူေတြ က ဆင္းရဲႏြမ္းပါးမႈေလွ်ာ့ခ်ေရးဆိုင္ရာ မူ၀ါဒ ေတြကို သီးျခားေရးဆြဲ အၾကံျပဳထားၾကပါတယ္။Human Capital Theorists ေတြက ဆင္းရဲႏြမ္းပါးမႈ ေလွ်ာ့ခ်ေရးမူ၀ါဒ ေတြထဲမွာ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးတဲ့ အိမ္ေထာင္စု၀င္မ်ားရဲ႕ ပညာေရးနဲ႔ ကၽြမ္းက်င္မႈအရည္အခ်င္းေတြ ျမင့္မားလာေရးကို ထည့္ သြင္းသင့္တယ္လို႔ ယူဆၾကပါတယ္။ ဒီလိုျပဳလုပ္ျခင္းအားျဖင့္ ေရရွည္မွာ ျမိဳ႕ျပနဲ႔ ေက်းလက္ေဒသ စီးပြားေရး အေဆာက္ အအံုကို အက်ဳိးေက်းဇူးသက္ေရာက္ေစႏိုင္မယ္လို႔ ဆိုၾကပါတယ္။ Correspondence Theory ကို လက္ခံသူမ်ားကလဲ လုပ္ငန္းခြင္မွာရွိတဲ့ လုပ္သားမ်ားရဲ႕ ပညာေရးနဲ႔ စြမ္းရည္ေတြ ျမင့္မားလာေအာင္ ျပဳလုပ္သင့္ေၾကာင္း အၾကံျပဳထားၾက ပါတယ္။
ပညာေရးကို ဆင္းရဲႏြမ္းပါးမႈေလွ်ာ့ခ်ေရးနည္းလမ္းတခုအျဖစ္ သတ္မွတ္ထားတဲ့ Human Capital Theory သေဘာတ ရားမ်ားကိုကမၻာ့ဘဏ္ရဲ႕ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးမႈေလွ်ာ့ခ်ေရးဆိုင္ရာ ခ်ဥ္းကပ္သေဘာတရားမ်ားမွာ ထည့္သြင္းေဖာ္ျပထားပါ တယ္။ ဖြံ႔ၿဖိဳးဆဲႏိုင္ငံမ်ားရဲ႕ ပညာေရးဖြံ႔ၿဖိဳးတိုးတက္ေရးအတြက္ ေငြေၾကးနဲ႔ အျခားအရင္းအျမစ္မ်ားစြာကို ကမၻာ့ဘဏ္က ေထာက္ပံ့ကူညီေပးခဲ့ပါတယ္။
ပညာေရးဖြံ႔ၿဖိဳးတိုးတက္မႈကို အဓိက စိန္ေခၚတဲ့ျပႆနာတရပ္ကေတာ့ equity မရွိတဲ့ ျပႆနာ တရပ္ပဲျဖစ္ပါတယ္။ ပညာေရးက႑ဖြံ႔ၿဖိဳးတိုးတက္ေရးအတြက္ မူ၀ါဒမ်ား ေရးဆြဲရာမွာ လူ႔အဖြဲ႕အစည္း အတြင္းမွာ ရွိေနတဲ့ disadvantaged groups ထဲမွာ ရွိေနတဲ့ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးသူမ်ား၊ စစ္ေဘးဒုကၡသည္မ်ား၊ လမ္းေပၚေရာက္ေနေသာ ကေလးသူငယ္မ်ားနဲ႔ မိမိ တို႔ဘာသာ ၀မ္းစာရွာေဖြ စားေသာက္ေနရေသာ ကေလးသူငယ္မ်ား၊ အမ်ဳိးသမီးမ်ားရဲ႕ အေရးကို ထည့္သြင္းစဥ္းစားဖို႔ လိုအပ္လွပါတယ္။
ကမၻာ့ဘဏ္ရဲ႕ ေလ့လာခ်က္မ်ားအရ ပညာေရးနဲ႔ ပတ္သက္တဲ့ ႏိုင္ငံေတာ္ အသံုးစရိတ္ ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားဟာ တန္းတူ ညီမွ်မႈ မရွိပဲ ျဖစ္ေနၿပီး၊ ထူးခၽြန္ထက္ျမက္လာဖို႔ အလားအလာရွိတဲ့ ေက်ာင္းသား ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားဟာ မိဘရဲ႕ စီးပြား ေရးအဆင္မေျပမႈ၊ အခြင့္အလမ္းနည္းပါးမႈ၊ လံုေလာက္ေသာ သတင္းအခ်က္အလက္မ်ား မရရွိမႈ စတဲ့ အေၾကာင္းတရား ေတြေၾကာင့္ တိုးတက္မႈေတြ ေႏွာင့္ေႏွးေနၾကရေၾကာင္း ေလ့လာေတြ႕ရွိခဲ့ၾကပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးမႈေလွ်ာ့ခ် ေရးအတြက္ ပညာေရး က႑မွာ ရင္းႏွီးျမႈပ္ႏွံမႈေတြ ျပဳလုပ္ဖို႔ လိုအပ္ေၾကာင္း ပညာရွင္မ်ားက ေထာက္ျပေျပာဆိုခဲ့ၾကၿပီး ဆင္းရဲႏြမ္းပါးမႈေလွ်ာ့ခ်ေရးကို ဦးတည္တဲ့ ပညာေရးဆိုင္ရာ မူ၀ါဒမ်ားနဲ႔ framework မ်ားကိုလဲ ေဖာ္ထုတ္ခဲ့ၾကပါတယ္။
Education decentralization
ဆင္းရဲႏြမ္းပါးမႈေလွ်ာ့ခ်ေရးကိုဦးတည္တဲ့ ပညာေရးဆိုင္ရာ framework မ်ားစြာအနက္Education decentralization ကို ႏိုင္ငံေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားမွာ အသံုးျပဳလာၾကပါတယ္။Rondinelli (1981) ဆိုသူက decentralization ဆိုတာ စီမံကိန္း မ်ားေရးဆြဲျခင္း၊ ဆံုးျဖတ္ခ်က္မ်ားခ်မွတ္ျခင္းနဲ႔ လုပ္ငန္းေဆာင္တာမ်ားကို စီမံခန္႔ခြဲျခင္းဆိုင္ရာ လုပ္ပိုင္ခြင့္ေတြကို အစိုးရ အဆင့္ကေန အဖြဲ႔အစည္းအဆင့္၊ ေအဂ်င္စီ အဆင့္မ်ားကို တာ၀န္ခြဲေ၀ေပးျခင္းလို႔ အဓိပၸာယ္ဖြင့္ဆိုထားပါတယ္။ ဒီလို ျပဳလုပ္ျခင္းအားျဖင့္decentralised state apparatus တခုရဲ႕ လုပ္ပိုင္ခြင့္ေတြ တိုးျမင့္လာၿပီး၊ သက္ဆိုင္ရာေဒသအလိုက္ လူ႔အဖြဲ႕အစည္းရဲ႕ လိုအပ္ခ်က္ေတြကို ပိုမိုျဖည့္ဆည္းေပးႏိုင္တယ္လို႔ သံုးသပ္ၾကပါတယ္။
ဒီလိုလႊဲေျပာင္းေပးႏိုင္တဲ့ လုပ္ပိုင္ခြင့္ပါ၀ါေတြထဲမွာ ႏိုင္ငံေရးပါ၀ါ၊ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးပါ၀ါနဲ႔ ဘ႑ာေရး စီမံခန္႔ခြဲမႈပါ၀ါေတြ ပါ၀င္ ႏိုင္ပါတယ္။ Martinussen (1997) ဆိုသူကdecentralization အမ်ဳိးအစားေလးမ်ဳိး ခြဲျခားေဖာ္ျပခဲ့ပါတယ္။ ပထမအမ်ဳိး အစားကေတာ့ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးနဲ႔ စီမံခန္႔ခြဲေရးဆိုင္ရာ လုပ္ငန္းတာ၀န္ေတြကို ၀န္ႀကီးဌာန တခုခ်င္းစီအလိုက္ ေဒသဆိုင္ရာ ယူနစ္ေတြကို တာ၀န္လႊဲေပးတဲ့ Deconcentration အမ်ဳိးအစား ျဖစ္ပါတယ္။ ဒုတိယအမ်ဳိးအစားကေတာ့ semiautonomous government agencies ေတြကို သက္ဆိုင္ရာက႑အလိုက္ ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမႈနဲ႔ လုပ္ငန္းေဖာ္ေဆာင္မႈ တာ၀န္မ်ား ခြဲေ၀လႊဲေျပာင္းေပးတဲ့ Delegation အမ်ဳိးအစား ျဖစ္ပါတယ္။ တတိယအမ်ဳိးအစားကေတာ့ လုပ္ပိုင္ခြင့္နဲ႔ တာ ၀န္ေတြကို ေဒသဆိုင္ရာ အစိုးရေတြကို လႊဲေျပာင္းေပးထားတဲ့Devolution အမ်ဳိးအစား ျဖစ္ပါတယ္။ စတုတၳအမ်ဳိးအစား ကေတာ့ လုပ္ငန္းတာ၀န္အခ်ဳိ႕ကိုPrivatisation လုပ္ျခင္းပဲ ျဖစ္ပါတယ္။
ဒီလိုေတြ လုပ္ျခင္းအားျဖင့္ decentralization ဟာ လူ႔အဖြဲ႕အစည္းရဲ႕ ျဖစ္တည္မႈသဏၭာန္ (structures) နဲ႔ ျဖစ္စဥ္ (processes) ေတြကို အသြင္ေျပာင္းေပးႏိုင္ပါတယ္။ လူ႔အဖြဲ႕အစည္းရဲ႕ ျဖစ္တည္မႈသဏၭာန္ကို ဆင္းရဲႏြမ္းပါးသူမ်ားအား ကိုယ္စားျပဳေသာ ျဖစ္တည္မႈသဏၭာန္မ်ား တည္ေဆာက္ျခင္း၊ ေဒသတဦးခ်င္းစီရဲ႕ လိုအပ္ခ်က္ကို ကူညီျဖည့္ဆည္းေပး ႏိုင္ေသာ အဖြဲ႔အစည္းမ်ား ေပၚထြန္းလာျခင္း၊ privatisation ရဲ႕ အက်ဳိးေက်းဇူးျဖစ္တဲ့ ေစ်းကြက္ယွဥ္ၿပိဳင္မႈေၾကာင့္ လုပ္ ငန္းမ်ားကို ထိထိေရာက္ေရာက္ အေကာင္အထည္ ေဖာ္ေဆာင္ႏိုင္လာျခင္း စတာေတြနဲ႔ အသြင္ေျပာင္းႏိုင္ပါတယ္။
ျဖစ္စဥ္ေတြကိုေတာ့ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးမႈေလွ်ာ့ခ်ေရး မူ၀ါဒမ်ားခ်မွတ္ရာမွာ ေဒသဆိုင္ရာ သတင္းအခ်က္အလက္မ်ား ထည့္ သြင္းအသံုးျပဳႏိုင္ျခင္း၊ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးသူ မ်ားနဲ႔ မူ၀ါဒ ခ်မွတ္သူမ်ားအၾကား ဆက္သြယ္မႈ တိုးျမင့္လာေစျခင္း၊ မူ၀ါဒမ်ား ေရးဆြဲရာမွာ ပါ၀င္မႈျဖစ္စဥ္မ်ား (participatory processes) မ်ား တိုးျမင့္လာေစျခင္း၊ တာ၀န္ခံမႈ(accountability) ႏွင့္ ပြင့္လင္းျမင္သာမႈ (transparency) မ်ား ပိုမိုရွိလာျခင္း စတာေတြနဲ႔ အသြင္ေျပာင္းႏိုင္ပါတယ္။
သို႔ေပမယ့္ decentralization ဟာ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးသူမ်ားဘက္မွ ခ်ဥ္းကပ္ရပ္တည္ျခင္း (pro-poor approach) အေနနဲ႔ ေတာ့ သူ႔ဘာသူအသြင္ေျပာင္းသြားႏိုင္ျခင္းမရွိပါဘူး။ ဒီလိုအသြင္ေျပာင္းလာေအာင္ စနစ္တက် စီမံခ်က္မ်ား ေရးဆြဲၿပီး၊ အေကာင္အထည္ေဖာ္ေဆာင္ဖို႔ လိုအပ္ပါတယ္။ Education Decentralization နဲ႔ သက္ဆိုင္တဲ့ pro-poor conditions ေတြကို ပညာရွင္မ်ားက ေလ့လာေဖာ္ထုတ္ခဲ့ၾကရမွာ ဗဟိုနဲ႔ ေဒသဆိုင္ရာ အဖြဲ႕အစည္းမ်ားအၾကားက ဆက္ ဆံေရး (central-local relations) နဲ႔local mechanisms မ်ားက အဓိကက်ပါတယ္။
Central-local relations ဆိုရာမွာ ဗဟိုအစိုးရအေနနဲ႔ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးမွုေလွ်ာ့ခ်ေရးကို political commitment တခုအေန နဲ႔ သတ္မွတ္ၿပီး၊ ေဒသဆိုင္ရာ အဖြဲ႕အစည္းေတြနဲ႔ ပ႐ိုက္ဗိတ္အဖြဲ႔အစည္းေတြကို လုပ္ပိုင္ခြင့္နဲ႔ တာ၀န္ေတြ ခြဲေ၀ျပ႒ာန္း ေပးဖို႔ လိုအပ္ပါတယ္။ ဒီေနရာမွာ ေဒသဆိုင္ရာအဖြဲ႔အစည္းေတြအေနနဲ႔ ျပ႒ာန္းခြင့္နဲ႔ တာ၀န္ခံမႈအၾကားကို ခ်ိန္ခြင္ညႇိၿပီး၊ စီမံခ်က္မ်ား ခ်မွတ္လုပ္ေဆာင္ႏိုင္တဲ့ ဘ႑ာေရးအရင္းအျမစ္ အသံုးခ်ႏိုင္ခြင့္ပါ၀ါ ရွိဖို႔ လိုအပ္ပါတယ္။
ဗဟိုအစိုးရအေနနဲ႔ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးယူနစ္မ်ားအၾကား ပူးေပါင္းညႇိႏႈိင္းေဆာင္ရြက္ျခင္း၊ ႏိုင္ငံေတာ္က ခ်မွတ္ထားေသာ မူ၀ါဒ မ်ားႏွင့္ ကိုက္ညီျခင္း စတာေတြကို ေစာင့္ၾကပ္ၾကည့္႐ွဳၿပီး လိုအပ္ေသာ ေထာက္ပံ့မႈမ်ား ျပဳလုပ္ေပးရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဘ႑ာေရးအရင္းအျမစ္ ခြဲေ၀သံုးစြဲမႈဆိုင္ရာ မသမာမႈမ်ားနဲ႔ ေဒသဆိုင္ရာ အဖြဲ႔အစည္းမ်ားကို ပါ၀ါရွိတဲ့ ေရေပၚဆီလူတန္း စားမ်ားက စြက္ဖက္ခ်ဳပ္ကိုင္မႈမ်ား ျဖစ္ပြားလာျခင္း မရွိေအာင္လဲ ဗဟိုအစိုးရက ေစာင့္ၾကပ္ၾကည့္ရွဳ ထိန္းသိမ္း ရမွာျဖစ္ပါ တယ္။ ႏိုင္ငံေတာ္အေနနဲ႔ privatization ကို အေကာင္အထည္ေဖာ္ေဆာင္ရာမွာလဲ အက်ဳိး အျမတ္ကိုပဲ ၾကည့္တဲ့ လုပ္ ငန္းမ်ားကို ဦးစားေပးျခင္း မဟုတ္ပဲ pro-poor approach လုပ္ငန္းမ်ားကို ဦးစားေပးဖို႔ လိုအပ္ပါတယ္။
Local mechanisms ေတြမွာေတာ့ ကိုယ္စားျပဳဒီမိုကေရစီ (representative democracy)နဲ႔ အျခား participatory democracy စနစ္ကို အေကာင္အထည္ေဖာ္ၿပီး၊ မူ၀ါဒခ်မွတ္မႈမ်ားနဲ႔ တာ၀န္ခံမႈ၊ ပြင့္လင္းျမင္သာမႈေတြကို ဆင္းရဲႏြမ္းပါး သူမ်ားကကိုယ္စားျပဳႏိုင္တဲ့ Voice mechanism ၊ ေဒသဆိုင္ရာႏိုင္ငံေရးနဲ႔ လွဳပ္ရွားေဆာင္ရြက္မႈမ်ားဆိုင္ရာ သတင္းအ ခ်က္အလက္မ်ား ပံ့ပိုးေပးတဲ့ Information mechanism နဲ႔ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးသူမ်ားမွ ပ႐ိုက္ဗိတ္နဲ႔ အရပ္ဘက္ လူ႔အဖြဲ႔အ စည္းမ်ားရဲ႕ ပံ့ပိုးကူညီမႈကို ယူေဆာင္ျခင္းဆိုင္ရာ Exit mechanism မ်ားကို ေဖာ္ထုတ္ေပးဖို႔ လိုပါတယ္။
နိဂံုး
ေဘာဂေဗဒပညာရွင္ Amartya Sen က ဆင္းရဲႏြမ္းပါးမႈဆိုတာ လူ႔အဖြဲ႔အစည္းတခု ထိေရာက္စြာ ရွင္သန္လည္ပတ္ေရး အတြက္ စြမ္းရည္ (capability) ေလ်ာ့နည္းျခင္းလို႔ ဆိုခဲ့ပါတယ္။ ဒီလိုစြမ္းရည္ ေလ်ာ့နည္းရျခင္းမွာ ပညာေရးက႑ ဖြံ႔ၿဖိဳး တိုးတက္မႈေႏွာင့္ေႏွးျခင္းကလဲ အေရးပါတဲ့ အေၾကာင္းတရား ျဖစ္တာေၾကာင့္ ပညာေရးက႑ ဖြံ႔ၿဖိဳးတိုးတက္လာေအာင္ ၀ိုင္း၀န္းႀကိဳးပမ္းေဆာင္ရြက္ျခင္းအားျဖင့္ လူတဦးခ်င္းစီရဲ႕human capital တိုးျမင့္လာၿပီး၊ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးမႈကို ေလွ်ာ့ခ်ေပး ႏိုင္ပါေၾကာင္း ေရးသားတင္ျပအပ္ပါတယ္။
ခင္မမမ်ဳိး (၁၂၊ ၅၊ ၂၀၁၂)
ရည္ညႊန္းကိုးကား
Crook, Richard C. & Alan Sturla Sverrisson (2001). “Decentralisation and poverty alleviation in developing countries: a comparative analysis or, isWest Bengalunique?” IDS Working Paper 130, Brighton:InstituteofDevelopmentStudies.
Gemmel, N. (1996). Evaluating the impacts of human capital stocks and accumulation on economic growth: some new evidence.OxfordBulletin of Economics and Statistics, 58(1), 9-28.
Hanushek, E. A., & Wößmann, L. (2007). The role of school improvement in economic development. NBER Working Paper 12832.Cambridge,Mass.: National Bureau of Economic Research.
Krueger, A., & Lindahl, M. (2001). Education for growth: Why and for whom? Journal of Economic Literature, 39, 1101-36.
Martinussen, John (1997) Society, State and Market: A Guide to Competing Theories of Development, chapter 15, Zed Books,London
Rondinelli, D.A. (1981) “Government Decentralization in Comparative Perspective: Theory and Practice in Developing Countries”, International Review of Administrative Sciences, Vol. 47: 22-42.
Sen, A. (2001). Development as freedom.Oxford:OxfordUniversityPress.
World Bank (2001) “Decentralisation and governance: does decentralisation improve public service delivery?” PREM notes, June 2001, Number 55
ဒီေနရာ ကယူလာပါတယ္။